Η παλιά Ορεστιάδα

Η παλιά Ορεστιάδα εκκενώθηκε από τον Ιούλιο 1923 (Συνθήκη Λωζάνης, 24-7-1923). Στις 15-9-1923 και ώρα 10:20, η παλιά Ορεστιάδα-το Καραγάτς, παραδόθηκε στους Τούρκους.
Αυτή ήταν η μεγάλη αδικία της Συνθήκης. Στη συνδιάσκεψη της Λωζάνης οι σύμμαχοί μας, οι Άγγλοι με αντιπρόσωπο τον Κωρζόν, οι Γάλλοι με τον Πουανκαρέ, οι Ιταλοί με τον Μουσουλίνι, υποκύπτουν στην απαίτηση του Τούρκου Ισμέτ πασά, βουλευτή Αδριανούπολης, (τον μετέπειτα Ινονού), που ζητούσε αποζημίωση από την Ελλάδα 4 δισκετομμύρια χρυσά φράγκα, το μισό πολεμικό και εμπορικό Ελληνικό στόλο, να φύγει το Πατριαρχείο από την Κων/πολη και να γίνει δημοψήφισμα στη Δυτική Θράκη. Στη μεγάλη αντίδραση του Ελευθέριου Βενιζέλου, το Μάιο του 1923, ο Γάλλος στρατηγός Μαυρίκιος Πελλέ προτείνει: Αφού η Ελλάδα δεν μπορεί αν πληρώσει, να παραχωρηθεί η παλιά Ορεστιάδα – Καραγάτς στους Τούρκους. Η πρότασή του έγινε αποδεκτή.
Έτσι αρχίζει η εγκατάλειψη της παλιάς Ορεστιάδας από τον Ιούλιο του 1923. οι νικημένοι Τούρκοι, εμφανίσθηκαν νικητές, εκμεταλλευόμενοι τις αντιζηλίες των συμμάχων και την αδυναμία της Ελλάδος. Για τους Ορεστιαδίτες αρχίζει ένας νέος γολγοθάς.
Έρχονται οι 900 οικογένειες και χτίζουν τη Νέα Ορεστιάδα και στις 12 Αυγούστου 1923, κάνουν τα εγκαίνια της νέας τους πόλης.
Υπάρχει και μια άλλη εκδοχή για το όνομα της πόλης. Οι αρχαίοι πίστευαν ότι στη συμβολή των τριών ποταμών, στα άφθονα νερά και την πυκνή βλάστηση ζούσαν οι νύμφες που λέγονταν και Ορεστιάδας. Έτσι την πανέμορφη αυτή τοποθεσία, την ονόμαζαν Ορεστιάδα.